در این مقاله قصد داریم بدانیم هپاتیت ب غیرفعال چیست؟ با ما همراه باشید.
هپاتیت B یک عفونت ویروسی کبدی است که میتواند حاد (کوتاهمدت) یا مزمن (طولانیمدت) شود. هپاتیت B غیرفعال به مرحلهای از عفونت مزمن هپاتیت B گفته میشود که در آن فرد همچنان ویروس هپاتیت B (HBV) را در بدن خود دارد، اما علائم فعال بیماری کبدی را نشان نمیدهد. به عبارت دیگر، ویروس وجود دارد، اما به طور فعال به کبد آسیب نمیرساند.
هپاتیت ب غیرفعال چیست؟
این وضعیت اغلب به عنوان حالت ناقل غیرفعال هپاتیت B نیز شناخته میشود.
ویژگیهای کلیدی هپاتیت B غیرفعال:
- مثبت بودن آزمایش HBsAg: آزمایش آنتیژن سطحی هپاتیت B (HBsAg) همچنان مثبت است، که نشان میدهد ویروس در بدن وجود دارد. HBsAg اولین نشانگر عفونت HBV است.
- منفی بودن آزمایش HBeAg و مثبت بودن آزمایش Anti-HBe: آنتیژن E هپاتیت B (HBeAg) معمولاً منفی است، در حالی که آنتیبادی ضد آنتیژن E هپاتیت B (Anti-HBe) مثبت است. HBeAg نشانگر تکثیر فعال ویروس و مسری بودن بیشتر فرد است. منفی شدن HBeAg اغلب نشاندهنده کاهش تکثیر ویروس است.
- سطوح نرمال یا به طور مداوم نرمال آنزیمهای کبدی (ALT و AST): آزمایشهای عملکرد کبد، به ویژه آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، به طور معمول در محدوده نرمال قرار دارند. این نشان میدهد که التهاب و آسیب قابل توجهی در کبد وجود ندارد.
- سطح پایین یا غیرقابل تشخیص DNA ویروس هپاتیت B (HBV DNA): مقدار ویروس در خون (بار ویروسی) بسیار کم یا غیرقابل تشخیص است. این نشاندهنده تکثیر محدود ویروس است.
- عدم وجود علائم بیماری کبدی: افراد در این مرحله معمولاً هیچ علامتی از بیماری کبدی مانند زردی، خستگی شدید یا درد شکمی ندارند.
- یافتههای بیوپسی کبد (در صورت انجام): اگر بیوپسی کبد انجام شود، معمولاً التهاب و آسیب کم یا حداقل را نشان میدهد.
اهمیت تشخیص هپاتیت B غیرفعال:
تشخیص این وضعیت مهم است زیرا:
- نشاندهنده خطر کمتر آسیب فعال کبد است.
- به طور کلی نیازی به درمان ضدویروسی ندارد. درمان معمولاً برای افرادی با تکثیر فعال ویروس و التهاب کبد در نظر گرفته میشود.
- با این حال، این افراد همچنان ناقل ویروس هستند و میتوانند آن را به دیگران منتقل کنند، اگرچه خطر انتقال در مقایسه با فاز فعال بیماری کمتر است.
- خطر فعال شدن مجدد ویروس و پیشرفت بیماری کبدی در طول زمان وجود دارد. بنابراین، پیگیری منظم پزشکی برای نظارت بر وضعیت کبد و سطح ویروس ضروری است.
مدیریت هپاتیت B غیرفعال:
مدیریت این وضعیت معمولاً شامل موارد زیر است:
- پیگیری منظم پزشکی: انجام آزمایشهای خون دورهای (معمولاً هر 6 تا 12 ماه یکبار) برای نظارت بر سطح آنزیمهای کبدی و HBV DNA برای اطمینان از اینکه بیماری فعال نشده است.
- اجتناب از عوامل آسیبرسان به کبد: مانند مصرف زیاد الکل و داروهای سمی برای کبد.
- واکسیناسیون افراد در تماس نزدیک: اعضای خانواده و شریک جنسی فرد باید برای هپاتیت B واکسینه شوند.
- آگاهی از خطر انتقال: فرد باید از راههای انتقال ویروس (تماس خون با خون، تماس جنسی محافظت نشده، انتقال از مادر به نوزاد) آگاه باشد و اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از انتقال آن به دیگران انجام دهد.
برای آزمایش هپاتیت در منزل کلیک کنید.
داروی جدید درمان قطعی هپاتیت ب
درمانهای فعلی برای هپاتیت B مزمن عمدتاً بر کنترل ویروس، کاهش آسیب کبدی و جلوگیری از عوارض آن متمرکز هستند. این داروها شامل داروهای ضد ویروسی خوراکی مانند انتکاویر (Baraclude)، تنوفوویر (Viread) و پگیلیتد اینترفرون آلفا (Pegasys) هستند. این داروها میتوانند به طور موثری بار ویروسی را کاهش دهند و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند، اما معمولاً قادر به پاکسازی کامل ویروس از بدن نیستند و اغلب نیاز به مصرف طولانی مدت دارند.
داروی جدید درمان قطعی هپاتیت ب
با این حال، تحقیقات گستردهای در زمینه یافتن درمان قطعی برای هپاتیت B در حال انجام است و پیشرفتهای امیدوارکنندهای نیز حاصل شده است:
-
داروهای با مکانیسم عمل جدید: محققان در حال بررسی داروهایی با مکانیسمهای عمل متفاوت هستند که هدف آنها حذف کامل ویروس از سلولهای کبدی است. این داروها شامل مواردی مانند:
- مهارکنندههای cccDNA: هدف قرار دادن DNA حلقوی پایداری که در هسته سلولهای کبدی آلوده وجود دارد و مسئول تداوم عفونت است.
- مهارکنندههای HBsAg: کاهش سطح آنتیژن سطحی هپاتیت B، که تصور میشود نقش مهمی در سرکوب سیستم ایمنی دارد.
- ایمونوتراپی: تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ویروس.
- داروهای RNAi: هدف قرار دادن RNA ویروس برای جلوگیری از تکثیر آن.
- ویرایش ژن (CRISPR): استفاده از فناوری ویرایش ژن برای غیرفعال کردن یا حذف DNA ویروس از سلولهای کبدی.
-
واکسنهای درمانی: برخلاف واکسنهای پیشگیرانه، واکسنهای درمانی برای تحریک پاسخ ایمنی در افرادی که قبلاً به هپاتیت B مزمن مبتلا شدهاند، طراحی شدهاند.
برخی از اخبار و پیشرفتهای اخیر در این زمینه:
- مطالعات بالینی: چندین داروی جدید و ترکیبی از داروها در مراحل مختلف آزمایشهای بالینی قرار دارند و نتایج امیدوارکنندهای نشان دادهاند.
- دریافت تاییدیه تسریع شده: برخی از داروهای در حال توسعه، مانند بپیروویرسن (bepirovirsen)، از سازمانهای نظارتی مانند FDA و MHLW ژاپن، وضعیت “پیگیری سریع” (Fast Track/SAKIGAKE) را دریافت کردهاند که نشاندهنده پتانسیل آنها برای رفع نیازهای پزشکی برآورده نشده است.
- کارگاههای بینالمللی: کنفرانسها و کارگاههای متعددی مانند “کارگاه بینالمللی درمان هپاتیت B” به منظور تسریع پیشرفت در یافتن درمان قطعی برگزار میشوند.
- واکسن درمانی TherVacB: یک واکسن درمانی نویدبخش به نام TherVacB وارد اولین آزمایش بالینی انسانی خود در سال 2024 شده است.
نتیجهگیری:
اگرچه در حال حاضر درمان قطعی تایید شدهای برای هپاتیت B وجود ندارد، اما تحقیقات در این زمینه به سرعت در حال پیشرفت است. با ظهور داروهای جدید با مکانیسمهای عمل نوآورانه و واکسنهای درمانی، امیدواری زیادی برای دستیابی به درمان قطعی در آینده نزدیک وجود دارد.