بارداری و ام اس

در این مقاله قصد داریم به بارداری و ام اس بپردازیم با ما همراه باشید.

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یا ام‌اس، یک بیماری مزمن و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین (پوشش محافظ اطراف رشته‌های عصبی) حمله می‌کند. این آسیب می‌تواند منجر به اختلال در ارتباط بین مغز و سایر نقاط بدن شود و علائم متنوعی از جمله خستگی، بی‌حسی، مشکلات بینایی، مشکلات حرکتی و تعادلی را ایجاد کند. برای بسیاری از زنان مبتلا به ام‌اس در سنین باروری، یکی از نگرانی‌های اصلی این است که بارداری چگونه بر بیماری آن‌ها تأثیر می‌گذارد و بالعکس.

خبر خوب این است که در اغلب موارد، بارداری برای زنان مبتلا به ام‌اس امکان‌پذیر و بی‌خطر است و حتی می‌تواند در طول دوران بارداری، علائم بیماری را بهبود بخشد. با این حال، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت همه‌جانبه توسط یک تیم پزشکی متخصص وجود دارد.

بارداری و ام اس

تأثیر بارداری بر ام‌اس

تحقیقات و تجربیات بالینی نشان داده‌اند که:

• کاهش عود بیماری در دوران بارداری: بسیاری از زنان مبتلا به ام‌اس، به ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری، کاهش قابل توجهی در تعداد و شدت عود بیماری (حملات ام‌اس) را تجربه می‌کنند. این اتفاق به دلیل تغییرات هورمونی و تغییرات در سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری است که به نوعی اثر محافظتی دارد.
• افزایش خطر عود پس از زایمان: متأسفانه، پس از زایمان و در دوره پس از آن (معمولاً در ۳ تا ۶ ماه اول)، خطر عود بیماری افزایش می‌یابد. این موضوع نیز به تغییرات هورمونی و بازگشت سیستم ایمنی به حالت قبل از بارداری مربوط می‌شود. با این حال، این افزایش خطر معمولاً موقتی است و در بلندمدت، بارداری تأثیر منفی بر پیشرفت کلی بیماری ام‌اس ندارد.

تأثیر ام‌اس بر بارداری و جنین

ام‌اس به طور کلی:

• خطر سقط جنین، زایمان زودرس یا ناهنجاری‌های مادرزادی را افزایش نمی‌دهد.
• بر توانایی باردار شدن تأثیری ندارد.
• خطر انتقال ام‌اس به جنین بسیار پایین است، اگرچه استعداد ژنتیکی می‌تواند نقش داشته باشد.

با این حال، برخی مسائل مرتبط با ام‌اس می‌توانند بر روند بارداری و زایمان تأثیر بگذارند:

• خستگی شدید: خستگی یکی از شایع‌ترین علائم ام‌اس است و می‌تواند در دوران بارداری تشدید شود.
• مشکلات مثانه و روده: این مشکلات ممکن است با پیشرفت بارداری بدتر شوند.
• مشکلات حرکتی و تعادلی: اگر مادر دچار مشکلات حرکتی قابل توجهی باشد، ممکن است نیاز به حمایت بیشتری در طول بارداری و زایمان داشته باشد.
• مدیریت درد: دردهای عصبی یا اسپاسم عضلانی ممکن است نیاز به رویکردهای خاصی برای کنترل درد در دوران بارداری داشته باشند.

برنامه‌ریزی برای بارداری در بیماران ام‌اس

برنامه‌ریزی برای بارداری در بیماران ام‌اس

بهترین رویکرد برای زنان مبتلا به ام‌اس که قصد بارداری دارند، برنامه‌ریزی و مشورت قبلی با تیم پزشکی است. این تیم باید شامل متخصص مغز و اعصاب، متخصص زنان و زایمان، و در صورت لزوم، متخصص بیهوشی باشد.

ملاحظات کلیدی در برنامه‌ریزی:

1. بررسی وضعیت بیماری: پزشک باید وضعیت فعلی ام‌اس، شدت و دفعات عودها، و میزان ناتوانی را ارزیابی کند.
2. قطع یا تغییر داروهای تعدیل‌کننده بیماری (DMTs): بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان ام‌اس برای دوران بارداری و شیردهی ایمن نیستند و باید پیش از اقدام به بارداری قطع شوند. متخصص مغز و اعصاب در مورد زمان و نحوه قطع داروها (بر اساس نیمه‌عمر دارو) و احتمالاً جایگزینی با داروهای ایمن‌تر (در صورت لزوم) مشاوره خواهد داد.
3. مدیریت علائم: بحث در مورد راه‌های غیردارویی یا داروهای ایمن برای کنترل علائم ام‌اس (مانند خستگی، مشکلات مثانه، اسپاسم) در طول بارداری.
4. مکمل‌های ضروری: شروع مصرف اسید فولیک حداقل سه ماه قبل از بارداری برای جلوگیری از نقایص لوله عصبی در جنین بسیار مهم است. همچنین ممکن است نیاز به مکمل ویتامین D باشد.
5. زمان‌بندی بارداری: برخی پزشکان ممکن است توصیه کنند که بارداری در دوره‌ای از ثبات نسبی بیماری آغاز شود.

مراقبت در دوران بارداری

مراقبت‌های دوران بارداری برای زنان مبتلا به ام‌اس باید شامل موارد زیر باشد:

• ویزیت‌های منظم: هم با متخصص زنان و هم با متخصص مغز و اعصاب برای پایش سلامت مادر و جنین.
• عدم انجام MRI با کنتراست: MRI با تزریق ماده حاجب (گادولینیوم) در دوران بارداری به دلیل نگرانی‌های احتمالی برای جنین، توصیه نمی‌شود، مگر در موارد کاملاً ضروری و با تشخیص پزشک.
• مدیریت علائم: استراتژی‌هایی برای مدیریت خستگی (استراحت کافی)، مشکلات مثانه (مصرف مایعات کافی، زمان‌بندی دفع ادرار) و اسپاسم (ورزش‌های کششی ملایم و فیزیوتراپی).
• تغذیه سالم: رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی.

زایمان در بیماران ام‌اس

زایمان طبیعی در اغلب موارد برای زنان مبتلا به ام‌اس امکان‌پذیر و بی‌خطر است.

• نوع زایمان: انتخاب نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) عمدتاً به دلایل مامایی و نظر پزشک متخصص زنان بستگی دارد و ام‌اس به خودی خود معمولاً دلیلی برای سزارین نیست.
• بیهوشی: انواع مختلف بیهوشی (مانند اپیدورال یا بیهوشی عمومی) برای بیماران ام‌اس ایمن هستند. متخصص بیهوشی باید از سابقه ام‌اس بیمار آگاه باشد.
• خستگی در طول زایمان: طولانی شدن زایمان و خستگی ناشی از آن می‌تواند در بیماران ام‌اس چالش‌برانگیز باشد و ممکن است نیاز به مداخله (مانند فورسپس یا وکیوم) را افزایش دهد.

برای تست بارداری کلیک کنید.

دوره پس از زایمان و شیردهی

این دوره، به ویژه چند ماه اول پس از زایمان، زمان حساسی برای زنان مبتلا به ام‌اس است.

• افزایش خطر عود: همانطور که اشاره شد، خطر عود در این دوره افزایش می‌یابد. پزشک ممکن است استراتژی‌هایی برای کاهش این خطر توصیه کند، از جمله شروع مجدد داروهای تعدیل‌کننده بیماری پس از زایمان.
• شیردهی و داروها: تصمیم‌گیری در مورد شیردهی باید با مشورت پزشک و با در نظر گرفتن نوع داروهای مورد نیاز برای مدیریت ام‌اس باشد. برخی از داروهای ام‌اس در شیر مادر ترشح می‌شوند و ممکن است برای نوزاد ایمن نباشند. در این موارد، ممکن است لازم باشد مادر بین شیردهی و شروع مجدد داروهای خود انتخاب کند.
• حمایت کافی: حمایت خانواده و دوستان در این دوره برای کمک به مادر در مدیریت مراقبت از نوزاد و همچنین بیماری خودش، بسیار مهم است.

نتیجه‌گیری

بارداری برای زنان مبتلا به ام‌اس نه تنها امکان‌پذیر است، بلکه می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت مناسب توسط یک تیم پزشکی متخصص، تجربه‌ای سالم و ایمن باشد. کاهش عود بیماری در طول بارداری یک مزیت قابل توجه است، اگرچه باید برای افزایش خطر عود پس از زایمان آماده بود. با مشاوره زودهنگام و پیگیری مستمر، زنان مبتلا به ام‌اس می‌توانند هم سلامت خود و هم سلامت فرزندشان را تضمین کنند.